در سال های اخیر آبزی پروری در الیگودرز مورد استقبال قرار گرفته و قزل آلای الیگودرز به یکی از محصولات مهم این شهرستان تبدیل شده است.

قزل آلای الیگودرز علاوه بر اضافه شدن به سبد غذایی مردم شهرستان الیگودرز، به یکی از محصولات صادراتی این شهرستان تبدیل و به شهرهای بزرگی از جمله تهران، کرج و اصفهان صادر می شود.

قزل آلای الیگودرز یکی از انواع ماهی هایی است که به صورت صنعتی و سنتی در حال تولید است و وجود مزارع پرورش ماهی، علاوه بر تولید پروتئین حیوانب، سبب ایجاد اشتغال نیز شده است.

وب سایت روزالیگودرز با هدف آشنا کردن مخاطبین با قزل آلای الیگودرز، فرصت های سرمایه گذاری و ظرفیت های اشتغال در صنعت آبزی پروری در این شهرستان اقدام به بررسی موضوع و انتشار این مطلب نموده است. در این مطلب نگاهی مختصر به صنعت آبزی پروری لرستان و الیگودرز خواهیم داشت.

امیدوار هستیم که این مطلب بتواند به گسترش صنعت آبزی پروری الیگودرز، جذب سرمایه و ایجاد اشتغال در این صنعت کمک نماید.

فوائد آبزی پروری

آبزی پروری از ساده ترین و اقتصادی ترین راه های تولید پروتئین حیوانی محسوب می گردد. این صنعت در منابع آبی مختلف از آب شیرین تا آب شور قابل انجام است.

جهان پیش رو با کمبود آب شیرین مواجه است. بنابر این استقفاده بهینه از آب بسیار ضروری است. آب شیرین موجود در کره زمبن فقط ۰/۰۰۹ درصد کل آبهای موجود در کره زمین را تشکیل می دهد.

متوسط میزان بارندگی سالانه جهان حد.د ۸۵۰ میلیمتر و این مقدار در ایران به طور میانگین ۲۵۰ میلیمتر و چیزی کمتر از یک سوم متوسط میزان بارندگی سالانه جهان است.

در برخی از مناطق کشورمان علیرغم وجود آب و خاک کافی، کیفیت خاک و آب موجود هم به گونه ای است که برای کشاورزی مناسب نمی باشد.

امروزه در صنعت آبزی پروری استفاده گسترده تر از منابع خاک و آب غیرقابل استفاده برای کشاورزی، صنعت و بهداشت با هدف توسعه آبزی پروری و همچنین افزایش تولید در واحد سطح با استفاده از این اراضی راهکارهای مناسب برای تولید غذا و ایجاد اشتغال می باشد.

با توجه به تنوع بالای آبزیان و قابلیت های بیولوژیک آنان برای سازگاری و پرورش در محیط های آبی مختلف، در دنیا گرایش به ماهیانی که مناسب پرورش در آب های شیرین، لب شور و شور باشند از مدت ها قبل مورد توجه بوده است.

پرورش ماهی در این زمینه از گسترش و تنوع قابل توجهی برخوردار می باشد به طوری که حدود نیمی از تولیدات آبزی پروری جهان به محیط های آبی لب شور و شور اختصاص دارد.

قزل آلای رنگین کمان

در این گستره ماهی قزل آلای رنگین کمان با توجه به ویژگیهای زیستی و سوابق موجود از ماهیان شاخص و قابل پرورش در این محیط های آبی می باشد.

ماهی قزل آلا رنگین کمان  در مقابل تغییرات درجـه حـرارت آب واکسیژن زیاد حساس نبوده وسازش خوبی با شـرایط پـرورش متـراکم دارد. همچنـین درانتخاب غذا زیاد سختگیر نیست و از سرعت رشد مناسبی نیز برخوردار می باشد.

امروزه پرورش ماهی قزل آلا در کشورمان سهم قابل توجهی از آب شیرین و با کیفیت بالا را به مصرف می رساند که با توجه به بحران آب و کمبود آن در کشور، آینده این صنعت را با مشکل می نماید.

حال ضروری است برای رفع این بحران با انجام آموزش و ترویج مناسب، پرورش این گونه با ارزش را در بسیاری از مناطق کشورمان به انجام رساند.

برخی از مناطق کشور امکان تامین خاک و آب شیرین متعارف را برای پرورش ماهی قزآلا ندارند، لذا می توانند در فصولی از سال که آب و هوا از دمای مناسبی برخوردار است به پرورش ماهی قزل آلا اقدام نمایند.

یکی از روشهای مناسب و مطمئن برای پرورش ماهی قزل آلا احداث استخر خاکی است که سبب استفاده بهینه از آب و خاک می شود. برای آشنایی با این روش می توانید مطلب زیر را در وب سایت اداره کل شیلات استان لرستان در بخش مقالات مطالعه فرمایید.

بیشتر بخوانید: پرورش قزل آلا در استخر خاکی

آبزی پروری در لرستان 

لرستان به دلیل داشتن منابع آبی فراوان و آب و هوای چهار فصل فرصت های مناسبی برای فعالیت های کشاورزی، دامپروری و شیلات دارد که در سال های اخیر رفته رفته در مقابل سرمایه گذاران خودنمایی می کند،

لرستان از دیرباز سرزمین آبشارها و رودهای خروشان بوده و امروز نیز با قرار گرفتن در حوزه آبریزترین استان های کشور همچنان از منابع آبی سرشار برخوردار است.

این استان دارای سه منطقه آب و هوایی شامل ناحیه سرد کوهستانی ، ناحیه معتدل مرکزی و ناحیه گرم در جنوب استان که وجود تنوع اقلیمی و منابع آبی مستعد آبزی پروری زمینه بسیار گسترده ای برای فعالیت شیلاتی به وجود آورده است.

این تنوع اقلیمی و منابع آبی درنوع خود بی نظیر می باشد و استان لرستان را مستعد صنعت آبزی پزوزی نموده و توانایی تولید ۵۰۰۰۰ تن انواع آبزیان شامل ماهیان سردآبی ، گرم آبی و … را دارا می باشد.

شیلات لرستان رسماً در سال ۱۳۷۳ با عنوان نمایندگی شیلات لرستان آغاز به فعالیت نمود قبل از این تاریخ اداره آبزیان امور دام و آبزیان سازمان جهاد سازندگی پیگیری اجرای فعالیتهای شیلاتی را عهده دار بوده است.

با الحاق دو وزارتخانه جهاد سازندگی و کشاورزی اداره کل شیلات لرستان نیز به وزارت جهاد کشاورزی ملحق گردید.

اداره کل شیلات لرستان با هدف تولی گری امور شیلاتی فعالیتهای خود را ادامه داده و گامهای موثری در توسعه آبزی پروری در آبهای داخلی و آبزی مصرفی برداشته است.

در سال ۱۳۸۷ تحت عنوان مدیریت امور آبزیان سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان به فعالیتهای خود ادامه داد و هم اکنون(۱۳۹۳) دوباره با عنوان اداره کل شیلات لرستان به فعالیت خود ادامه می دهد.

شیلات لرستان ۱۳ درصد تولید ماهیان سردابی کشور را به خود اختصاص داده و بیش از ۳۰ درصد تکثیر ماهیان سردابی کشور مربوط به این استان می باشد.بنابر این شیلات لرستان در حال حاضر دارای رتبه اول در زمینه تکثیر ماهیان سردابی و تولید آبطیان پرورشی در بین استان های غیر ساحلی می باشد.

همچنین لرستان با  داشتن ۱۱ مرکز تکثیر حدود ۱۰ درصد مزارع سردابی کشور را در خود جای داده است.

پیشینه ماهیگیری الیگودرز

در سال های نه چندان دور آبزیان در سفره غذایی مردم شهرستان الیگودرز حضور پررنگی نداشته اند. علیرغم اینکه منابع آبی الیگودرز شامل سراب ها، رودخانه ها، آبشارها و قنات های قدیمی بسیار پر آب بوده و مملو از آبزیان مختلف از جمله ماهی های مختلف بوده است؛ اما این منبع عظیم پروتئین حیوانی هیچ نقشی در اقتصاد الیگودرز نداشته است.

مزیت های نسبی آبزی پروری در الیگودرز 

شهرستان الیگودرز در سال ۱۳۹۵ با کسب رتبه اول استانی در زمینه تولید آبزیان پرورشی (با تولید سالانه ۵۵۰۰ تن) حدود ۲۴ درصد سهم تولید آبزیان پرورشی کل استان لرستان را در اختیار داشته است.

همچنین این شهرستان با با برخورداری از ۹۱ مزرعه فعال پرورش ماهی، حدود ۱۹ درصد کل مزارع پرورش ماهی استان را در اختیار دارد، که از این جیث رتبه دوم را دارا می باشد.

با توجه به مرتفع بودن اغلب نواحی شهرستان الیگودرز و برخورداری از منابع عظیم آبی که از سرچشمه های زاگرس نشأت می گیرند این شهرستان استعداد بالایی در تبدیل شدن به یکی از مراکز مهم تکثیر و پرورش آبزیان بویژه قزل آلای الیگودرز را دارا می باشد.

با توجه به وجود آب مورد نیاز برای پرورش ماهی و همخوانی ویژگی های آب شهرستان الیگودرز شامل موارد زیر:

• درجه حرارت مناسب
• اکسیژن محلول
• دی اکسید کربن
• آمونیاک
• نیترات و نیتریت
• میزان مناسب اسیدی و قلیایی بودن

می توان ضمن بهره گیری بهینه از این منابع خدادادی و استفاده از روشهای نوین و امروزی، طی یک برنامه ریزی دقیق، الیگودرز را به یکی از بزرگترین قطب های تولید آبزیان پرورشی در سطح کشور تبدیل کرد.

ماهیگیری الیگودرز

درگذشته ماهی و ماهیگیری در الیگودرز بیشتر به عنوان یک تفریج پذیرفته نشده تلقی و برخی جوانان به آن مشغول می شدند. یکی از مناطقی که جوانان ساکن روستاهای اطراف در آن به مایگیری مشغول می شدند

انواع ماهی الیگودرز

ماهی قزل آلای رودخانه ای

ماهی زردپر رودخانه ای

قزل آلای رنگین کمان

ماهی قزل آلا رنگین کمان  در مقابل تغییرات درجـه حـرارت آب واکسیژن زیاد حساس نبوده وسازش خوبی با شـرایط پـرورش متـراکم دارد. همچنـین درانتخاب غذا زیاد سختگیر نیست و از سرعت رشد مناسبی نیز برخوردار می باشد.

این ماهی دارای یک نوار پهن به صورت رنگین کمان در هر طرف بدن است. دوره تخم ریزی از ماه‌های آخر زمستان تا اواخر بهار و تعداد تخم‌ها بین ۵–۱ هزار عدد است. امروزه ماهی قزل آلای رنگین کمان به صورت ماهی شماره یک اکثر کارگاه‌های تکثیر و پرورش ماهیان سرد آبی در بیشتر نقاط جهان درآمده‌است.

از خصوصیاتی که این ماهی را مورد توجه قرار داده، سازش آن با شرایط پرورش متراکم است. از طرف دیگر این ماهی در انتخاب غذا زیاد سختگیر نیست و از سرعت رشد خوبی نیز برخوردار است. برای غذای این ماهی به طور معمول از نوعی از خوراک آبزیان استفاده می شود که بر روی آب شناور باقی می ماند که اکسترود نامیده می شود. وجه تسمیه این نوع از خوراک آبزیان، دستگاهی که با آن تولید می شود که نام تجاری اکسترودر شناخته می شود.

فصل صید ماهی قزل آلای الیگودرز

فصول غیر صید زمان هایی است که ماهیان در حال تخم ریزی و پرورش هستند و صیادان محترم باید برای حقظ محیط زیست از صید پرهیز نمایند. بر اساس قانون شکار و صید یگان های حفاظت محیط زیست موظف هستند از صید و شکار توسط صیادان و شکارچیان غیر مجاز و خارج از زمان های تعیین شده جلوگیری کرده و در صورت اقدام به این امر آنها را مطابق ماده ۱۴ همین قانون به مراجع ذیصلاح معرفی نمایند.

با توجه به اینکه دوره تخم ریزی ماهی ها از حدود بهمن آغاز و تا اواخر خرداد ادامه دارد، ماهیگیری در این مدت ممنوع می باشد. البته قوانین منطقه ای و محلی نیز باید در این موضوع لحاظ گردد.

دوستدارن محیط زیست می توانند هرگونه تخلف درحوزه محیط زیست را به سامانه ۱۵۴۰ اطلاع دهند تا در اسرع وقت نسبت به پیگیری آن اقدام شود. 

مکانهای مناسب ماهیگیری در شهرستان الیگودرز

سد حوضیان الیگودرز 

این سد در ۵ کیلومتری جنوب شرقی الیگودرز واقع است.

سد خان آباد

این سد در بین روستاهای خان آباد، برم، شاهپورآباد و از جنوب روستاهای گلبهار قرار دارد. دسترسی به این سد از جاده الیگودرز به اصفهان می باشد. جاده منشعب از جاده اصلی به جاده آبشار آب سفید معروف است و برای دسترسی به این سد باید ار روستای زَزُم گذشت. این سد در فاصله ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی الیگودرز واقع است.

برای ماهیگیری انواع ماهی بویژه قزل آلای الیگودرز در سد خان آباد مطلبی در آدرس زیر منتشر شده است. برای مشاهده مطلب بر روی لینک اطلاعاتی در مورد ماهیگیری در سد خان اباد الیگودرز کلیک کنید.

رودخانه الکن

این رودخانه از زیرشاخه های سد دز در ۹۰ کیلومتری جنوب شهرستان الیگودرز بوده و مملو از ماهیهای قزل آلا ( رنگین کمان ) و زردپر می باشد که در سایزهای کوچک تا بسیار بزرگ در این رودخانه مشاهده شده است. یکی از بهترین قزل آلای الیگودرز را در این رودخانه می توان صید کرد.

آبشار آب سفید

آبشار آب سفید (در گویش محلی او اسبید) یکی از طبیعی ترین و زیباترین آبشارهای کشور است که در بخش بشارت ذلقی الیگودرز واقع شده است و به عروس آبشارهای لرستان مشهور است ، این آبشار با ارتفاعی بیش از ۶۰ متر از تونلی در دل کوه بیرون می آید و سر چشمه آن در پرده ابهام باقی مانده است.

این آبشار و رودخانه منشعب از آن مکان مناسبی برای ماهیگیری است.

یکی از صیادان ساکن تهران در خصوص تجریه ماهیگیری از قزل آلای الیگودرز در آیشار آب سفید مطلب جالبی به همراه تصاویر زیبا از این منطقه در وبلاگ خود منتشر کرده است. برای مشاهده این مطلب بر روی لبنک زیر کلیک کنید.

بیشتر بخوانید : تجربه صید ماهی در آبشار آب سفید الیگودرز

فرصت های شغلی در صنعت آبزی پروری الیگودرز

فرصت های شغلی و سرمایه گذاری در صنعت آبزی پروری الیگودرز در حال تکمیل است و به زودی منتشر خواهد شد.