خانه / درباره الیگودرز / جغرافیای الیگودرز / طبیعت الیگودرز / رودخانه های الیگودرز از گذشته تاکنون

رودخانه های الیگودرز از گذشته تاکنون

در سال های پرآبی همه ی رودخانه های الیگودرز دارای آب فراوان بوده و منبع اصلی تامین آب کشاورزی این شهرستان بوده است.

وب سایت روزالیگودرز به منظور معرفی منابع آبی رودخانه های الیگودرز این مطلب را تهیه نموده است.

در شهرستان الیگودرز بیش از ۳۰۰ کیلومتر رودخانه اصلی وجود دارد که در تمام طول سال از آب برخوردار می باشند. این رودخانه ها اغلب در جنوب الیگودرز و در مناطق بربرود و زلقی قرار دارند.

در الیگودرز بیش از ۲۰۰ کیلومتر رودخانه غیر اصلی و عمدتا فصلی وجود دارد که برخی از آنها که در روستاها قرار دارند

دز رودخانه ای است که از رشته کوه زاگرس میانی (در جنوب استان لرستان-الیگودرز) سرچشمه می گیرد و چندین هزاره است که در اقتصاد شمال خوزستان نقشی بسیار مهم داشته و دارد.

پس از اجرای طرح انتقال آب ازسرشاخه‌های دز در شهرستان الیگودرز در شرق استان لرستان به قم، سرشاخه‌های دز اکنون تأمین‌کننده اصلی آب مصرفی (شرب، صنعتی، کشاورزی) شهرهای خوانسار، گلپایگان، خمین، محلات، نیم ور، سلفچگان و مخصوصاً قم می‌باشد. به گفته فتاح وزیر وقت نیرو این آب یکی از بهترین آب‌های دنیا است.

 

پیش از معرفی و شرح رودخانه های الیگودرز لازمست برخی عبارات و اصطلاحاتی که در حوزه منابع آب استفاده شده و پرکاربرئ هستند را تشریح نماییم. یکی از این اصطلاحات حوضه آبریز است.

آبخیز یا حوضۀ آبریز یا آبریز به قسمتی از خشکی‌ها گفته می‌شود که با توجه به شیب و شکل زمین آب‌ها در آنجا به پست‌ترین مکان موجود در پهنه آن جریان یابد. از ابتدای انشعاب‌ها تا پایان پستی‌ها زمین را حوضهٔ آبریز می‌نامند.

به بیان دیگر وقتی باران بر پستی‌ها و بلندی‌های زمین می‌بارد، آب در جهت شیب زمین حرکت کرده و پس از پیوستن به هم به صورت یک رود به سمت دریا، دریاچه و … روان می‌شود.

شکل این رود براساس شیب رودخانه به شکل مستقیم یا مار پیچ در می‌آید. در صورتی که شیب رودخانه کم باشد به شکل مارپیچ و اگر تند باشد به شکل مستقیم در می‌آید. منطقه‌ای که رواناب‌های سطحی آن در یک مسیر مشخص حرکت کرده و در یک نقطه متمرکز شوند حوضهٔ آبریز نام دارد.

 

حوضه آبریز رودخانه های الیگودرز

رودخانه های لرستان به سه حوضه آبریز زیر تقسیم می شوند، رودخانه های الیگودرز اغلب به حوضه آبریز دز می ریزند.

  1.  حوضه آبریز دز

حوضه آبریز رودخانه دز به عنوان یک حوضه درجه ۳، زیرمجموعه‌ای از حوضه کارون بزرگ محسوب می‌شود و در تقسیم‌بندی بزرگتر در زیرمجموعه حوضه خلیج‌فارس و دریای‌عمان قرار می‌گیرد.

از شهرهای مهم موجود در این حوضه می‌توان به الیگودرز، درود، ازنا، دزفول، اندیمشک و شوش اشاره کرد. در ارتفاعات دامنه‌های غربی و جنوب‌غربی زاگرس که جزء مناطق پرباران کشور به‌شمار می‌روند،

بخش عمده بارش‌های جوی در فصل‌های پاییز و زمستان به صورت برف است و آب‌شدن آنها از اواخر فصل زمستان تا اواخر بهار، بخش عمده آب سالانه رواناب‌های سطحی این حوضه را تأمین می‌کند.

  1.  حوضه آبریز کرخه
  2.  حوضه آبریز مرکزی

 

در استان لرستان ۲۳ رود جریان دارند که بر اساس حوضه آبریز به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند. رودهای حوضه دز و رودهای حوضه کرخه که  در مجموع ۹۶ درصد سطح استان را دربر می‌گیرند و رودهای حوضه مرکزی که سطح کوچکی از شرقی‌ترین قسمت استان لرستان را به خود اختصاص داده‌اند.

حوضه آبریزاز رودخانه‌های سزار، تیره، بختیاری، سرخاب، کشور، سبز، چم چیت، اسک، الیگودرز و ازنا تشکیل می گردد.  رودخانه‌های حوضه آبریز کرخه نیز شامل  رودخانه‌های سیمره، کشکان، کهمان، دره شهر، گند، خرم‌آباد و گرگافه می شود.

 

لیست رودخانه های الیگودرز

۱- رودخانه الیگودرز حد فاصل روستای رکن آباد در شرق شهرستان الیگودرز تا غرب روستای برجله در جنوب ازنا
۲- رودخانه شاهپوراباد
۳- رودخانه خان اباد
۴- رودخانه کاکلستان
۵- رودخانه فلیان
۶- رودخانه رودبار
۷- رودخانه بختیاری
۸- رودخانه مورزرین
۹- رودخانه سزار
۱۰- رودخانه دره دایی
۱۰- رود دره دایی
۱۱- رودخانه ماربره
۱۲- رودخانه عالی محمود
رودخانه الیگودرز
این رودخانه علاوه بر نام الیگودرز در نقاط مختلف به نام های دیگری از جمله رودخانه چمن سلطان، حوضیان و در مناطق دیگر به نام  روستاهای اطرافش شناخته می شود.
این روخانه از شهرستان الیگودرز و منتهی الیه شرق لرستان و همچنین غرب استان اصفهان از روستای رکن آباد آغاز و در جنوب شهرستان ازنا و ابتدای منطقه زیبای دره تخت در دامنه اشترانکوه پس از ملحق شدن به رودخانه ازنا مسیرش را به سمت درود ادامه می دهد.
سرچشم اصلی این رودخانه در جنوب غربی روستای رکن آباد و شمال چمن سلطان قرار دارد. رودخانه پس از گذشتن از زمینهای دو روستای باقرآباد و سنگ سفید از جنوب روستای دوزان ادامه مسیر می دهد.
برخی از بزرگان الیگودرز گفته اند که این رودخانه از هر منطقه و روستایی که گذشته است به نام آن روستا نامگذاری می شده است.
رودخانه پس از گذر از بین دو روستای بادباد و اسماهور سفلی به سمت روستای جوشان ادامه مسیر می دهد. رودخانه الیگودرز در این منطقه به رودخانه حوضیان معروف است و پس از گذشتن از جاده شهرهای شاهپورآباد و شول اباد به سد حوضیان می ریزد.
درگذشته این رودخانه به طور دائمی آب داشته و مسیر گذر آن از وسط شهر الیگودرز بوده است. حجم آب رودخانه تا سال های دهه پنجاه به حدی بوده است که گذر از رودخانه به سادگی امکان پذیر نبوده و  دو پل در خیابان های طالقانی و شریعتی(منوچهری) جنوبی شمال و جنوب الیگودرز

رودخانه رودبار 

رودخانه رودبار الیگودرز از سرشاخه‌های اصلی شاخه شرقی دز یا بختیاری می‌باشد. سر شاخه‌های اصلی این رودخانه شامل رودخانه‌های قُلیان (که خود از سرشاخه‌های دره دزدان، دائی و دره لکو تشکیل شده‌است)، رودخانه کاکلستان و رودخانه وهرگان می‌باشند.
این رودخانه در مسیر خود یک رشته ارتفاعات U شکل و به‌طول ۳۸ کیلومتر را دور زده و به رودخانه الکن تغییر نام پیدا می‌کند.
اختلاف ارتفاع حدود ۳۰۰ متری بستر رودخانه در طرفین ارتفاعات مذکور، موقعیتی استثنایی جهت تولید انرژی برق آبی را به‌وجود آورده‌است.
رودخانه الکن پس از دریافت چند شاخه کوچک، با تغییر مسیر به سمت جنوب به لیرو و سپس رودخانه آب زالکی تغییر نام پیدا می‌کند؛ و نهایتا پس از اتصال رودخانه سرکول به آن به رودخانه بختیاری معروف می‌گردد. سد رودبار لرستان در مسیر این رود در حال احداث است.

رودخانه بختیاری

رودخانه بختیاری دومین شاخه اصلی رودخانه دز می‌باشد که در ۴۰ کیلومتری جنوب اتصال رود سرخاب، به رودخانه سزار می‌پیوندد.
رود بختیاری از ارتفاعات جنوبی اشترانکوه سرچشمه گرفته و در ابتدا به نام رود دره‌دایی در جهت عمومی شمال‌غرب به جنوب‌شرق جریان یافته و پس از اتصال با رودخانه گلستان که از فلات مرتفع جنوب الیگودرز سرچشمه می‌گیرد، به جهت جنوب متمایل شده و با رود وهرگان که از جنوب‌شرق به شمال‌غرب جریان دارد، همگام می‌گردد.
سپس با دریافت آب شاخه‌های کوچکتر، رودخانه به سمت غرب تغییر جهت داده و در این بخش به نام زالکی شناخته می‌شود. سپس با شاخه نسبتاً بزرگی که از شمال به آن می‌پیوندد، جمع شده و به رود سزار متصل می‌شود. از این پس، این رودخانه دز است که جریان می‌یابد.
منابع:

درباره ی manager roozaligudarz

همچنین ببینید

آبشار آب سفید عروس آبشارها

آبشار آب سفید با ارتفاع ۷۰ متر و عرض ۸ متر یکی از مناطق زیبا و دیدنی الیگودرز

آبشار آب سفید عروس آبشارهای ایران است و یکی از مناطق گردشگری الیگودرز است. آبشار آب …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.