در سال های پرآبی همه ی رودخانه های الیگودرز دارای آب فراوان بوده و منبع اصلی تامین آب کشاورزی این شهرستان بوده است.
وب سایت روزالیگودرز به منظور معرفی منابع آبی رودخانه های الیگودرز این مطلب را تهیه نموده است.
در شهرستان الیگودرز بیش از ۳۰۰ کیلومتر رودخانه اصلی وجود دارد که در تمام طول سال از آب برخوردار می باشند. این رودخانه ها اغلب در جنوب الیگودرز و در مناطق بربرود و زلقی قرار دارند.
در الیگودرز بیش از ۲۰۰ کیلومتر رودخانه غیر اصلی و عمدتا فصلی وجود دارد که برخی از آنها که در روستاها قرار دارند
دز رودخانه ای است که از رشته کوه زاگرس میانی (در جنوب استان لرستان-الیگودرز) سرچشمه می گیرد و چندین هزاره است که در اقتصاد شمال خوزستان نقشی بسیار مهم داشته و دارد.
پس از اجرای طرح انتقال آب ازسرشاخههای دز در شهرستان الیگودرز در شرق استان لرستان به قم، سرشاخههای دز اکنون تأمینکننده اصلی آب مصرفی (شرب، صنعتی، کشاورزی) شهرهای خوانسار، گلپایگان، خمین، محلات، نیم ور، سلفچگان و مخصوصاً قم میباشد. به گفته فتاح وزیر وقت نیرو این آب یکی از بهترین آبهای دنیا است.
پیش از معرفی و شرح رودخانه های الیگودرز لازمست برخی عبارات و اصطلاحاتی که در حوزه منابع آب استفاده شده و پرکاربرئ هستند را تشریح نماییم. یکی از این اصطلاحات حوضه آبریز است.
آبخیز یا حوضۀ آبریز یا آبریز به قسمتی از خشکیها گفته میشود که با توجه به شیب و شکل زمین آبها در آنجا به پستترین مکان موجود در پهنه آن جریان یابد. از ابتدای انشعابها تا پایان پستیها زمین را حوضهٔ آبریز مینامند.
به بیان دیگر وقتی باران بر پستیها و بلندیهای زمین میبارد، آب در جهت شیب زمین حرکت کرده و پس از پیوستن به هم به صورت یک رود به سمت دریا، دریاچه و … روان میشود.
شکل این رود براساس شیب رودخانه به شکل مستقیم یا مار پیچ در میآید. در صورتی که شیب رودخانه کم باشد به شکل مارپیچ و اگر تند باشد به شکل مستقیم در میآید. منطقهای که روانابهای سطحی آن در یک مسیر مشخص حرکت کرده و در یک نقطه متمرکز شوند حوضهٔ آبریز نام دارد.
حوضه آبریز رودخانه های الیگودرز
رودخانه های لرستان به سه حوضه آبریز زیر تقسیم می شوند، رودخانه های الیگودرز اغلب به حوضه آبریز دز می ریزند.
- حوضه آبریز دز
حوضه آبریز رودخانه دز به عنوان یک حوضه درجه ۳، زیرمجموعهای از حوضه کارون بزرگ محسوب میشود و در تقسیمبندی بزرگتر در زیرمجموعه حوضه خلیجفارس و دریایعمان قرار میگیرد.
از شهرهای مهم موجود در این حوضه میتوان به الیگودرز، درود، ازنا، دزفول، اندیمشک و شوش اشاره کرد. در ارتفاعات دامنههای غربی و جنوبغربی زاگرس که جزء مناطق پرباران کشور بهشمار میروند،
بخش عمده بارشهای جوی در فصلهای پاییز و زمستان به صورت برف است و آبشدن آنها از اواخر فصل زمستان تا اواخر بهار، بخش عمده آب سالانه روانابهای سطحی این حوضه را تأمین میکند.
- حوضه آبریز کرخه
- حوضه آبریز مرکزی
در استان لرستان ۲۳ رود جریان دارند که بر اساس حوضه آبریز به سه دسته اصلی تقسیم میشوند. رودهای حوضه دز و رودهای حوضه کرخه که در مجموع ۹۶ درصد سطح استان را دربر میگیرند و رودهای حوضه مرکزی که سطح کوچکی از شرقیترین قسمت استان لرستان را به خود اختصاص دادهاند.
حوضه آبریزاز رودخانههای سزار، تیره، بختیاری، سرخاب، کشور، سبز، چم چیت، اسک، الیگودرز و ازنا تشکیل می گردد. رودخانههای حوضه آبریز کرخه نیز شامل رودخانههای سیمره، کشکان، کهمان، دره شهر، گند، خرمآباد و گرگافه می شود.