جشن مهرگان یا مهرورزی یکی از جشن های باستانی ایرانیان است که از دهم تا شانزدهم مهرماه برگزار می گردد. این جشن ریشه در طبیعت دارد و پس از نوروز بزرگترین جشن ایرانیان بوده است.
جشن‌ها در ایران کهن از قدیمی‌ترین رویدادهای تاریخی هستند و از اهمیت زیادی برخوردار بوده‌اند بطوریکه هر گاه نام روز و نام ماه یکی می شد آن روز را جشن می گرفتند.
ایرانیان از گذشته به شادی و شادمانی علاقه داشتند و به هر بهانه ای جشن بر پا می کردند یکی از این جشن‌ها که ریشه در طبیعت دارد و بعد از نوروز مهمترین جشن بوده و دلهای مرده را زنده و روانهای افسرده شاداب می نمود مهرگان است
مهرگان یاد آور روزگار کهنی است که آئین مهر پرستی در سرزمین ایران قدیم پدید آمد پیشینه این جشن به روزگار هم زیستی قوم هندو ایرانی بر می گردد زیرا مهر یا میترا در سندهای این دوقوم یعنی اوستا و ودا دیده می شود
مهر ایزد صلح و عهد و پیمان و محبت و دوستی است و پیوند دهنده دلها و خرمی بخش زندگی است به معنای فروغ و.روشنایی است
و ضد دروغ گویی و پیمان شکنی و نامهربانی است
مهر یکی از ایزدان بزرگ در دوره پیش از زردشت میباشد و خدای خورشید است و از آنجا که خورشید برای مردم فلات ایران اهمیت فوقالعاده داشت از ابتدا مورد علاقه این سرزمین بوده است
قبل از زردشت دو آئین مهر و مزدایی در مشرق ایران وجود داشته و با یکدیگر در حال مبارزه بودند با ظهور زردشت و اصلاح آئین مزدایی ؛ مزدایی قدرت گرفت و بر مهر پیروز شد اما این پیروزی دیری نپایید و مزدائیان ناچار شدند برای جلب توجه پیروان مهر ؛ ایزدان آنها را در دین زردشت داخل کنند
آئین مهر در قدیم با ریاضیت همراه بودو از دو راه آموخته می شد یکی از راه رنج و ورزش‌های سخت و گذشتن از مسیر های خطر ناک برای مقابله بادشمن و دیگر آئین جوانمردی برای یاری رساندن به مردم ناتوان و …. که نمونه آن هفت خان رستم در شاهنامه است
این آئین توسط سربازان رومی به روم رفت و به میترائیسم تبدیل شد و سراسر اروپا را فرا گرفت بطوریکه در عصر طلوع مسیحیت بصورت بزرگترین دین رقیب در آمد
در اوستا مهریشت . خورشید گردونه ای دانسته شده که ایزد مهر سوار بر ؛آن است و از سمت شرق برمی آیدو تمام منزلگاههای قبیله ها را زیر نظر می‌گیرد و بر اجرای عهد و پیمان ها نظارت دارد و پیمان شکنان را به سزای خود می رساند
مهرگان در خرد نامه حکیم طوس به فریدون نسبت داده شده
به روز خجسته سر مهر ماه
به سر بر نهاد آن کیانی کلاه
زمانه بی اندوه گشت از بدی
گرفتند هر کس ره بخردی
دل از تیرگی ها بپرداختند
به آئین یکی جشن نو ساختند
بفرمود تا آتش افروختند
همه عنبر و زعفران سوختند
کنون یادگار است از او ماه مهر
بکوش و به رنج ایچ منمای چهر
در این روز کاوه آهنگر بر ضحاک پیروز و فریدون به پادشاهی برگزیده می شود ؛این روز را می توان روز پیروزی نیکی بر بدی دانست از گفتار حکیم چنین برمی آید که با آمدن کیش مهر بدی ها از بین رفت.
فریدون چون بر تخت نشست جشنی نو برپا می کند و آتشی بزرگ برمی افروزد و عنبر و زعفران می سوزاند
مهرگان به روایتی روز قدردانی از کوشش هاو بزرگداشت کشاورزان که در جهت سرسبزی و آبادانی ایران وفراوانی نعمت تلاش می کردند بوده است زیرا اقتصاد بر کشاورزی و دامپروری بود و مهر ماه ؛ ماه شمارش دارایی ها ( گاوها . گوساله ها . جوجه ها . بزغاله ها و…)و برداشت محصول و حاصل دسترنج بوده است ودر این جشن آئین ویژه‌ای به همین مناسبت بر پا می کردند
جشن مهرگان نیز مانند سایر جشن‌ها آداب و رسوم خود را داشت که در چند روز بر گزار می شد و مردم به شادی و پایکوبی وهدیه دادن می پرداختند و همچون نوروز خوان مهرگانی که به رنگ ارغوانی بود بر گرد آتشدان پهن می کردند و در آن انواع میوه ها شیرینی ها خوراکی هاو شربتی از عصاره هوم می گذاشتند
در تقویم اوستایی ایران کهن در گذشته مهرگان از ۱۶ تا۲۱ مهر برگزار می گردید اما برابر تقویم جدید هم اکنون زردشتیان ایران این جشن را از دهم مهر تا شانزدهم که مهر روز نام دارد بر گزار می نمایند
جشن‌ها عمدتا بر اساس خواستگاه آنها شکل می گرفت . انگیزه هرچه بوده جشن یکی از زیباترین و منطقی ترین پدیده هاست که انسانها برای شادی و پایکوبی و سلامت جسم و روان خود خلق کرده اند
مهربانی کن به روز مهر و جشن مهرگان
مهرگان مبارک
وب سایت روزالیگودرز جشن مهرگان را به همه ی فارسی زبانان ایران و حوزه ایران فرهنگی تبریک می گوید.
برای پیوستن به صفحه اینستاگرام روزالیگودرز بر روی لینک زیر کلیک کنید.
آماده سازی برای انتشار در وب سایت روزالیگودرز : رژان بسحاق