الیگودرز به پایان دادن خام فروشی و فرآوری محصولات کشاورزی، دامی و معدنی نیازمند است. صنایع تبدیلی کشاورزی مهمترین ضرورت امروز الیگودرز است.
اشتغال جوانان، افزایش سطح درآمد مردم و بهبود رفاه اجتماعی به توسعه محصولات کشاورزی، دامی، معدنی و صنایع دستی بستگی دارد.
الیگودرز یکی از مراکز تولید محصولات با کیفیت کشاورزی است و دامی است. در گذشته های نه چندان دور، شهر الیگودرز توسط باغات میوه ی به هم پیوسته ای محصور بود. پس از باغات میوه، زمین های کشاورزی شهر در دشت گسترده بود و توسط دو نهر شمالی و جنوبی ( جو جلووا و جو ورزندون) آبیاری می شدند.
باغات انگور منطقه ی خاک سفید (خاک اسبید)، باغات شمالی انگور و بادام (درمینه)، باغات جنوب غربی (جلو وا)، باغات جنوب شرقی و باغات محله پونه زار میوه شهر را تامین می کردند. به علاوه بخشی از میوه به شهرها و روستاهای اطراف نیز صادر می شد.
گل محمدی جزء لاینفک باغات الیگودرز بود و بیشترین کاربرد آن، در گذشته ها تامین برگ خشک گل سجاده های پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها بود.
بدون اغراق می توان ادعا کرد که یکی از خوشبو ترین گل های رز (گل سرخ ) موسوم به گل محمدی، محصول پرورش یافته در باغات الیگودرز است.
الیگودرز دارای جاذبه های طبیعی و فرهنگی بسیار از جمله آبشارهای زیبا، چشمه های جوشان، مناطق سرسبز و مردمی میهمان نواز است. برای آشنایی با جاذبه های الیگودرز این مطلب را مشاهده کنید. آثار طبیعی الیگودرز
پیشینه گل محمدی در الیگودرز
گل محمدی یا گل سرخ (نام علمی: Rosa damascena) نام نوعی گل رز است که از برخی نمونه های آن گلاب میگیرند. این گونه از رز مقاومت بالایی در مقابل کمآبی دارد و در شهرهای بزرگ به خوبی رشد میکند.
گل محمدی درختچه ای برگریز است که ارتفاع آن به ۲.۲ متر نیز می رسد و شاخه های آن با خارهای تیز و محکمی حفاظت می شود. گل محمدی طیف رنگی از صورتی روشن و متوسط تا سرخ روشن دارد.
این گل بومی رشته کوههای ایران مرکزی و البرز است.
گل محمدی از دیرباز در ایران کشت میشده است ولی از آنجایی که عصاره و گلاب آن از دمشق به اروپا میرفته اروپاییان آن را رز دمشقی مینامیدند. گل محمدی از تیرهٔ رزاسه و قسمت قابل مصرف آن گل و غنچهٔ خشک یا تازهٔ آن است.
ایران، ترکیه، هند، عربستان و افغانستان کشورهای هستند که در بخشهای مرتبط با روغن گیری و عطر گیری از گل محمدی در حال فعالیت هستند.
پیشینهٔ پرورش گل محمدی مربوط به دوران هخامنشی و در استان فارس برمی گردد که در دوران صفویه به کوهپایههای کاشان برده شد و در سالهای گذشته نیز در منطقهٔ لاله زار کرمان در کوه شاه نیز کشت شد و به دلیل شرایط مناسب آن منطقه کشت گل محمدی گسترش یافتهاست.
مزارع گل محمدی به صورت عمده در ۱۴ استان کشور وجود دارد که بیشترین سطح زیر کشت گل محمدی در کشور به ترتیب در استانهای فارس، اصفهان، مرکزی، سمنان و کرمان و آذربایجان شرقی است.
کاشت مجدد گل محمدی در الیگودرز
با توجه به اقتصادی بودن کاشت و برداشت گل محمدی، در طی سال های اخیر به این بخش مهم صنعت کشاورزی در الیگودرز توجه شده است.
فعالین این عرصه با زحمات بسیار توانسته اند قریب به ۳۰ هکتار زمین را زیر کشت گل محمدی ببرند. این صنعت سبب ایجاد اشتغال نیز شده است.
از گلستان های جدید الیگودرز بیش از ۲۵ تن برگ گل محمدی برداشت می شود. کاربرد این گل ها علاوه بر مصارف سنتی و معمول در صنعت عطر و ادکلن نیز کاربرد بسیاری دارند.
اسانس ادکلن، گلاب و روغن گل از محصولاتی است که پس از فرآوری این محصول به دست می آیند.
زنبورداران الیگودرز با ۱۴ هزار فروند کلونی زنبور عسل در شهرستان، سالیانه بیش از ۱۸۰ تن عسل تولید می کنند. یکی از بهترین عسل های موجود در کشور عسل الیگودرز است. برای آشنایی با عسل الیگودرز این مطلب را مشاهده کنید. عسل الیگودرز
فرآوری محصولات کشاورزی، دامی و معدنی الیگودرز (صنایع تبدیلی کشاورزی)
اهمیت گل محمدی در عطر و اسانس آن است.بسیاری از فعالان در عرصه صنعت عطرسازی اسانس گل محمدی را مهم ترین ماده اولیه این صنعت میدانند.
بخش اعظم اسانس گل محمدی تولید شده در دنیا به دلیل داشتن عطر و بوی بسیار خوش برای تهیه عطرهای گران قیمت استفاده میشوند.
گل محمدی و فرآورده های آن علاوه بر ایران مدت های مدیدی در یونان،روم و کشورهای عربی در لوازم آرایشی، داروها و عطرها مورد استفاده بوده است.
اسانس و گلاب حاصل از این گل در رفع مواردی نظیر افسردگی، بی خوابی،فشار روحی،خشکی و حساسیت پوست،التیام زخم های پوستی و عفونت های باکتریایی و ویروسی مؤثر است.
لزوم توجه به فرآوری گل محمدی با راه اندازی صنایع تبدلی کشاورزی در الیگودرز
خام فروشی در همه ی زمینه های تولیدی برای تولید کنندگان ضررهای بسیاری در پی دارد. عدم برخورداری از سود بالا و ایجاد نشدن مشاغل جدید از عوارض خام فروشی محصولات است.
چنانچه برای محصولات تولیدی بویژه کشاورزی و دامی، صنابع تبدیلی کشاورزی و فرآوری در کنار تولید ایجاد شود علاوه بر کاهش قیمت محصولات برای مصرف کننده، برای مناطق تولید کننده نیز رفاه اقتصادی در پی خواهد داشت. هزینه های جابجایی و و صدمات دیگر سبب افزایش قیمت محصولات می شود.
گلِ محمدی تولیدی باغات الیگودرز یکی از این محصولات است که به دلیل نبود صنایع فرآوری، ضررهای بسیاری را متحمل می شود. محصول گل محمدی الیگودرز به سایر شهرها صادر و در آنجا به محصولات زیر تبدیل می شود.
۱- گلاب Rose Water
۲- انواع اسانس Essence
۳- کانکرت Concrete
۴- اسانس مطلق (Absolute Rose Oil)
یکی دیگر از ضررهای خام فروشیِ گل محمدی گلستان های الیگودرز، عدم برند سازی این محصول برای الیگودرز است.
این ضررها به قدری است که مدیر جهاد کشاورزی الیگودرز را به واکنش واداشته و در مصاحبه با ایرنا گفته است با وجود منابع غنی کشاورزی و تولید سالانه حدود ۲۵ تن گل محمدی در این شهرستان، عمده این تولیدات به صورت خام به فروش میرسند.
لازم است برای ایجاد ارزش افزوده در بخش کشاورزی، صنایع تبدیلی کشاورزی در این راستا ایجاد شود.
حمید رضا غلامی در گفت و گو با ایرنا افزود: کشاورزان هزینه های جانبی زیادی در راستای تولیدات خود متحمل می شوند اما به دلیل نبود صنایع تبدیلی کشاورزی مجبورند دسترنج ماه ها تلاش را با نازل ترین قیمت خام فروشی کنند.
وی تولید سالانه گل محمدی در الیگودرز را حدود ۲۰ تا ۲۵ تن بیان کرد و اظهار داشت: تمام تولیدات این محصول به صورت خام به شهرستان کاشان ارسال میشود.
وی تصریح کرد: با راه اندازی کارخانه ها دسترنج کشاورزان به بهترین نحو و با بالاترین قیمت در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرد که هم برای کشاورز صرفه اقتصادی دارد و هم مردم رغبت بیشتری برای خرید این محصولات دارند.
وی اظهار امیدواری کرد با کمک و مساعدت مسئولان بتوان صنایع تبدیلی کشاورزی برای فرآوری گل محمدی در شهرستان الیگودرز راه اندازی شود و با ایجاد این صنایع شاهد سوددهی بیشتر به حوزه کشاورزی باشیم چراکه اقتصاد این شهرستان مبتنی بر کشاورزی است و با رونق این بخش دیگر بخش ها نیز رونق می گیرند.
وب سایت روزالیگودرز آرزو دارد با انتشار ویژگیهای سرمایه گذاری در الیگودرز سبب توجه سرمایه گذاران به صنایع تبدیلی کشاورزی گردیده و با توجه به سودآور بودن آن اقدام به سرمایه گذاری در این حوزه بنمایند.
منوچهر بسحاق
کارشناس ارشد توسعه کسب و کار و فناوری اطلاعات
منابع: