بهداشت مهمترین چالش پس از بلایای طبیعی از جمله سیل است.
مقدمه:
خسارات سیل لرستان و بویژه الیگودرز نشان داد که مسئولین در هیچ رده ای برای مدیریت بحران به طور علمی چاره اندیشی نکرده اند. پیش از وقوع بلای طبیعی لازمست که در همه ی سطوح دستگاه های حاکمیت دستورالعمل ها و آمادگی های لازم وجود داشته باشد. غافلگیری همیشگی مسئولین نشان از عدم وجود آین آمادگی است. برای مواجهه با بلایای طبیعی باید سازماندهی های اساسی نیز انجام شده باشد تا بتوان در زمان بحران به بهترین وجه از افزایش خسارت جلوگیری کرد. حجم خسارات در مناطق سیلزده نشان از این است که هیچگونه پیش بینی و اقدامی برای مواجهه با سیل انجام نشده است.
مهمترین اقدام پس ار بروز بلایای طبیعی خدمات رسانی به خسارت دیدگان است. شیوه و میزان خدمات رسانی به سیلزدگان لرستان توسط نهادهای حاکمیتی نیز نشان از عدم آمادگی و نبود برنامه مناسب در این سازمان ها بوده است.
فروکش کردن سیل و رسیدن سیلزدگان به آرامش نسبی و خروج ساکنین از بهت و شوک ناشی از سیل به رفتارهای صحیح امدادگران بستگی دارد. این رفتارها باید بر اساس آموزه های علمی انجام شود. به منظور کمک به سازمان ها، امدادگران و مردم سیلزده برای رفتار مناسب پس از سیل، چند منبع که توسط اندیشمندان و صاحبنظران بهداشت محیط تهیه گردیده است تقدیم می گردد. امید که مورد استفاده قرار گبرد.
مروري بر وقايع گذشته نشان ميدهد هرساله بلاهاي طبيعي مانند زلزله، سيل، طوفان، خشكسالي و….. خسارات مالي و جاني فراواني در سراسر دنيا خصوصا كشورمان ايجاد نموده و خواهد نمود. پس از حوادث گسترده چهار نوع آسیب روانی، عاطفی، بیماریهای همه گیر و بیماریهای جسمی ایجاد میشود. درمان برخی زخمها تا پایان عمر غیرممکن است . همچنین به دنبال وقوع بلايا، شيرازه خدمات رساني عمومي متلاشي شده و جمعيت زيادي از مردم دچار خسارات هنگفت خواهند شد. درصورتيكه قبل از وقوع بلاياي و ايجاد شرايط اضطراري پيشبينيهاي لازم خصوصا در مسائل بهداشتمحيط صورت نگيرد و همچنين در صورت عدم اجراي دقيق برنامههاي بهداشتمحيط بعد از وقوع بحران، خسارات و مشكلات بهداشتي بعمل آمده دوچندان خواهد شد . بنابراين مديريت بهداشت محيط در هنگام وقوع بحران و شرايط اضطراري اهميت ويژهاي دارد خصوصا كشورمان كه از كشورهاي بلاخيز بوده بطوريكه از ميان بيش از 40 بلاياي طبيعي جهان، تعداد سي نوع آن ايران را تهديد ميكند و هر از چند مدت بخشي از كشور را در هم ميكوبد و خسارات زيادي را برجاي ميگذارد.
عالمان و دلسوزان اجتماع در دانشگاه ها و مراکز غیر دولتی مطالعات بسیاری در خصوص نحوه مدیریت بحران در سه مرحله پیش از بحران، در حین بحران و پس از بحران نموده اند.
وجود کتب و مقالات مستند در کتابخانه ها و دانشگاه های کشور موید این موضوع است که اندیشمندان دغدغه پیشگیری از خسارت به جان و مال مردم را داشته اند اما متاسفانه گوش شنوایی برای این سخنان علمی وجود نداشته است.
در پی سه منبع برای مقابله با عوارض پس از بلایای طبیعی بویژه سیل معرفی گردیده است. امید که مسئولین و امدادگران محترم و آنگاه مردم سیلزده از مطالب این منابع در جهت کاهش خسارت استفاده نمایند.
- مدیریت خدمات بهداشتی در حوادث و بلایا نوشته کورش نخعی – دانشگاه علوم پزشکی بوشهر معاونت امور بهداشتی (دانلود)
- مقايسه عملكرد بهداشت محيط پس از وقوع حوادث در مناطق سيل زده كاشان و نيكشهر(از استان سيستان و بلوچستان) در سيل سال 1386 (دانلود)
سيد علي اكبر سيد ي (كارشناس بهداشت محيط مركز بهداشت شهرستان كاشان )
جواد سلماني (كارشناس بهداشت محيط مركز بهداشت شهرستان كاشان)
محسن فتحي مقدم (كارشناس مسئول بهداشت محيط مركز بهداشت كاشان )
غلام محمد اله دادي (كارشناس مسئول بهداشت محيط مركز بهداشت نيكشهر )
- آنچه مردم و کارکنان بهداشتی در مورد سیل باید بدانند. (دانلود)
تهية. دکتر ویکتوریا كيانپور اتابکی
دکتر لیدا احمدیان خامنه
مهندس محراب آقازاده
ناشر: معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران